Kelebek Etkisi, 1963 yılında Edward Lorenz tarafından geliştirilmiş bir matematik teorisidir. Bu teoriye göre, bir sistemdeki başlangıç verilerinde yapılacak ufak bir değişiklik, büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilir. Lorenz bu teorisini sunarken ‘’Amazon Ormanlarında bir kelebeğin kanat çırpışı, Amerika’da bir fırtınaya sebep olabilir’’ cümlesini kullanmış ve teori ‘’Kelebek Etkisi’’ olarak adlandırılmıştır.
Edward Lorenz bir meteoroloji araştırmacısıydı ve hava tahmini için bilgisayarını kullanarak basit bir hava tahmin programı yapmaya çalışıyordu. Bu program için Navier-Stroke denklemini oldukça basitleştirmişti. Lorenz tesadüf eseri bilgisayara daha önce 0.506127 şeklinde girdiği değeri yuvarlayarak 0.506 olarak girdi ve fonksiyonu tekrar çalıştırdı. İki sayı arasında yaklaşık binde bir oranında bir fark olmasına rağmen, süreç içerisinde ikinci hesap, birinci hesaba kıyasla çok farklı neticeler verdi.
Böyle bir sonuç çıkmaması gerektiğini düşünerek, fonksiyonu tekrar tekrar kontrol ettikten sonra bilgisayarında ve programda hata olmadığını görünce bunu bir makale olarak yayınladı. Kaos ya da non-lineer dinamik biliminin başlangıcı olan bu makale sadece meteorologlar için yayınlanan bir dergide unutulup kaldı. Fakat sonra yeniden keşfedildi ve kaos teorisinin başlangıç noktası olarak kabul edildi.
Basite indirgenmiş örneği için,
Bir mıh, bir nal
Bir nal, bir at
Bir at, bir atlı
Bir atlı, bir savaş
Bir savaş bir vatan kurtarır.
Edward Lorenz bir meteoroloji araştırmacısıydı ve hava tahmini için bilgisayarını kullanarak basit bir hava tahmin programı yapmaya çalışıyordu. Bu program için Navier-Stroke denklemini oldukça basitleştirmişti. Lorenz tesadüf eseri bilgisayara daha önce 0.506127 şeklinde girdiği değeri yuvarlayarak 0.506 olarak girdi ve fonksiyonu tekrar çalıştırdı. İki sayı arasında yaklaşık binde bir oranında bir fark olmasına rağmen, süreç içerisinde ikinci hesap, birinci hesaba kıyasla çok farklı neticeler verdi.
Böyle bir sonuç çıkmaması gerektiğini düşünerek, fonksiyonu tekrar tekrar kontrol ettikten sonra bilgisayarında ve programda hata olmadığını görünce bunu bir makale olarak yayınladı. Kaos ya da non-lineer dinamik biliminin başlangıcı olan bu makale sadece meteorologlar için yayınlanan bir dergide unutulup kaldı. Fakat sonra yeniden keşfedildi ve kaos teorisinin başlangıç noktası olarak kabul edildi.
Basite indirgenmiş örneği için,
Bir mıh, bir nal
Bir nal, bir at
Bir at, bir atlı
Bir atlı, bir savaş
Bir savaş bir vatan kurtarır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder